Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu với các bạn ý nghĩa của Protocol Controlled Value (PCV) và một số cách sử dụng PCV để giải quyết vấn đề thanh khoản trong DeFi.
Thành quả của DeFi và Sự quan trọng của Thanh khoản
Theo quan điểm cá nhân của tôi, DeFi đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của thị trường Crypto trong mùa hè năm 2020.
Với DeFi, bất kỳ ai trên toàn cầu đều có thể gửi, giao dịch, cho vay, mượn tài sản trên blockchain thông qua việc sử dụng các non-custodial wallet mà không cần sự can thiệp của ngân hàng hoặc bên thứ ba. Họ còn có thể khám phá các hoạt động tài chính tiên tiến như giao dịch đòn bẩy, sản phẩm cấu trúc, tài sản tổng hợp, tạo lập thị trường… mà vẫn giữ quyền kiểm soát hoàn toàn tài sản của mình.
Các giao thức DeFi thường tuân thủ hai tiêu chí quan trọng là “tự do” và “minh bạch”:
- Tự do: Cả người dùng cuối và nhà phát triển đều có thể sử dụng các ứng dụng DeFi miễn là họ có kết nối internet, không phân biệt quốc tịch, giới tính và tuổi tác. Hơn nữa, bất kỳ nhóm nhà phát triển nào cũng có thể xây dựng các ứng dụng trên các nền tảng hợp đồng thông minh mà không cần sự cho phép của ai.
- Minh bạch: Hầu hết các giao thức DeFi đều là mã nguồn mở, cho phép mọi người xem và kiểm tra mã nguồn cơ bản. Tất cả các giao dịch cũng được ghi lại trên blockchain, giúp dễ dàng xem xét các giao dịch cụ thể.
Mặc dù các giao thức DeFi có thể hoạt động độc lập, tuy nhiên, hầu hết các giao thức thường kết hợp với nhau để phát triển nhanh chóng và đạt được hiệu ứng mạng tích cực. Điều này chính là một trong những điểm mạnh nhất của DeFi – khả năng tương tác và kết hợp.
Để hiểu rõ hơn về DeFi và các tính chất của nó, mọi người có thể tham khảo: DeFi là gì?
Ví dụ:
Các giao thức sử dụng LP token của Uniswap V2, Sushiswap để triển khai các chương trình khai thác thanh khoản nhằm thu hút và tạo thanh khoản cho native token của giao thức. Từ đó, họ có thể xây dựng các tính năng cao cấp hơn.
Các giao thức vay nợ như Maker chấp nhận Uniswap V2 LP token làm tài sản thế chấp để phát hành DAI. Các giao thức cho vay sử dụng thanh khoản trên Sushiswap, Uniswap để thực hiện vay flashloan…
Thông thường, các giao thức DeFi thuộc các danh mục khác nhau sẽ đối mặt với những thách thức riêng. Trong đó, thanh khoản luôn là một trong những vấn đề cốt lõi của nhiều giao thức DeFi trên thị trường. Nếu không đảm bảo đủ thanh khoản, khả năng các giao thức bị khai thác là rất cao.
Để khuyến khích thanh khoản cho các dự án onchain, các giao thức DeFi triển khai các biện pháp khuyến khích khác nhau. Một trong những cách thành công và phổ biến nhất hiện nay là sử dụng các chương trình khai thác thanh khoản. Tuy nhiên, theo thời gian hoạt động, bên cạnh những ưu điểm, các chương trình khai thác thanh khoản cũng mang lại những hạn chế nhất định.
Bản chất đối lập của khai thác thanh khoản
Khái niệm khai thác thanh khoản đã trở nên phổ biến vào mùa hè DeFi 2020, khi Compound Finance đưa ra ý tưởng này. Đơn giản, khi sử dụng Compound để vay hoặc cho vay, người dùng sẽ nhận được COMP token làm phần thưởng. Đặc biệt, số lượng COMP mà người dùng nhận được sẽ tăng lên theo mức độ gửi tiền và vay nợ của họ. Với cách thức này, Compound đã thu hút hàng tỷ đô la TVL trong giao thức của họ chỉ sau một thời gian ngắn.
Sau thành công của Compound, nhiều dự án khác đã áp dụng khai thác thanh khoản để khởi động cho dự án của mình.
Sushiswap là một trong những dự án nổi bật, chỉ sau 1-2 tuần triển khai chương trình khai thác thanh khoản, Sushiswap đã thu hút hàng tỷ TVL và khối lượng giao dịch, vượt qua cả Uniswap.
Từ đó, các dự án theo mô hình khai thác thanh khoản đã xuất hiện ngày càng nhiều. Khai thác thanh khoản dần trở thành tiêu chuẩn cho việc khởi động trong giai đoạn đầu của dự án. Mọi người đổ xô vào các dự án có farming APY hàng ngàn % và trở thành những yield farmer kiếm lợi nhuận từ DeFi.
Tuy nhiên, mô hình khai thác thanh khoản cũng có nhược điểm. Mặc dù nó giúp các giao thức khởi động và thu hút người dùng, nhưng cũng mang đến nhiều hạn chế, trong đó có áp lực bán token gốc của dự án.
Như hình trên, có thể thấy các DeFi protocol thu hút người dùng bằng APY cao, dẫn đến lạm phát cao. Một lượng lớn token gốc của dự án được phân phối cho farmer, tạo áp lực bán token gốc và làm giảm giá trị của token trong dài hạn.
Hiện đã có một số giải pháp được đưa ra để giải quyết vấn đề khai thác thanh khoản gây ra, như sử dụng Call Option đề xuất bởi Andre Cronje, Range Token đề xuất bởi Uma, hoặc tối ưu việc phân phối phần thưởng khai thác thanh khoản mà Sushiswap đang sử dụng,…
Tuy nhiên, các giải pháp này thường phức tạp và không thể áp dụng hàng loạt.
Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng tôi sẽ giới thiệu tổng quan về PCV và cách các dự án sử dụng PCV để giải quyết vấn đề thanh khoản trong DeFi.
Tìm hiểu về Protocol Controlled Value (PCV)
Định nghĩa PCV là gì?
Protocol Controlled Value (PCV) có thể hiểu là giá trị được kiểm soát bởi giao thức. Nó đại diện cho số tiền mà protocols treasury sở hữu và kiểm soát. Hầu hết tất cả các giao thức đều có PCV và chúng thường được kiểm soát bởi DAO của dự án. Dưới đây là danh sách các giao thức sở hữu PCV lớn nhất trên thị trường:
- MakerDAO
- Compound
- Aave
Tính năng của PCV trong một giao thức
PCV giúp giao thức có khả năng tạo ra giá trị cho native token của mình. Tương tự như các công ty truyền thống có dự trữ tài sản và tiền mặt, một giao thức sở hữu PCV có thể:
- Mua lại native token từ thị trường thứ cấp, tăng giá trị cho token.
- Tạo ra các chương trình khai thác thanh khoản, tăng tính thanh khoản cho native token.
- Cung cấp thanh khoản ban đầu cho native token khi mở rộng sang các thị trường mới.
PCV của một giao thức có thể được phát triển thông qua nhiều nguồn khác nhau:
- Phí giao dịch: Một phần phí từ các giao dịch trên giao thức.
- Phí LP: Phí thu được từ sử dụng thanh khoản của LP (Liquidity Provider).
- Chiến lược sinh lời: Tận dụng các chiến lược sinh lời để tăng giá trị PCV.
Đồng thời, còn có nhiều trường hợp sử dụng PCV khác được khám phá trong tương lai. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về cách sử dụng PCV để giải quyết vấn đề thanh khoản cho native token của các giao thức.
2 giải pháp mới cho vấn đề Bootstrapping Liquidity của các giao thức
Dưới đây là 2 phương pháp sáng tạo để sử dụng nguồn vốn từ PCV. Thay vì phải thuê thanh khoản từ nhà cung cấp thanh khoản, các giao thức này đã tìm cách “mua” thanh khoản từ người dùng bằng việc sử dụng nguồn vốn từ PCV. Sau đó, họ cung cấp thanh khoản này dưới dạng dịch vụ (Liquidity as a service) cho các giao thức.
Olympus DAO – Protocol Owned Liquidity (POL)
Olympus DAO là một giao thức mới ra mắt vào năm 2021, và dự án này đã sử dụng PCV một cách vô cùng sáng tạo. Ý tưởng của cơ chế này là giao thức duy trì thanh khoản bằng cách mua thanh khoản từ người dùng của giao thức.
Đối với các chương trình khai thác thanh khoản thông thường, nhà cung cấp thanh khoản có thể ngừng cung cấp thanh khoản bất kỳ lúc nào và rút tiền từ LP, gây ra sự suy giảm giá trị phần thưởng họ đã kiếm được.
Đối với Olympus DAO, dự án đã sử dụng cấu trúc Staking & Bond, cho phép người dùng cung cấp thanh khoản cho các cặp token được chỉ định và sử dụng LP token để mua OHM với giá chiết khấu trong một khoảng thời gian nhất định. Với cách triển khai này, Olympus DAO tạo ra thanh khoản do giao thức ở sở hữu (POL).
Với POL, giao thức đã giải quyết một phần hạn chế của khai thác thanh khoản bằng việc sở hữu LP token thay vì người dùng. LP token sẽ tạo ra phí giao dịch từ nhóm thanh khoản và đồng thời ngăn chặn áp lực bán ngay lập tức từ các nhà cung cấp thanh khoản.
Tokemak – market maker được điều hành bởi DAO
Tokemak là một mô hình khác, trong đó market maker được điều hành bởi DAO.
- Người dùng gửi tài sản vào Token Reactor của Tokemak và nhận incentive dưới dạng token TOKE.
- Giám đốc thanh khoản (Liquidity Director – LD) có quyền điều phối nguồn vốn từ các reactor mà họ kiểm soát đến các giao thức để cung cấp thanh khoản.
Để trở thành giám đốc thanh khoản của Tokemak, người dùng cần phải staking một lượng lớn token TOKE.
Khả năng ứng dụng của POL trong tương lai
Cá nhân tôi tin rằng, OlympusDAO và mô hình Token Reactor của Tokemak đã đưa việc sử dụng PCV lên một tầm cao mới. Hiện tại, không chỉ khai thác thanh khoản là cách duy nhất để thu hút và xây dựng thanh khoản cho các giao thức.
Mô hình POL đặc biệt có tiềm năng vượt trội, và đã thu hút sự quan tâm của nhiều người trong thời gian qua. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của hơn 30 dự án fork của POL trên thị trường hiện nay.
Ngoài ra, một số dự án DeFi lớn khác cũng đang quan tâm và nghiên cứu việc áp dụng mô hình POL cho dự án của riêng họ. Một điển hình là Sushiswap. Tôi tin rằng trong vòng 3 – 6 tháng tới, sẽ có nhiều dự án khác áp dụng và tận dụng POL trong các sản phẩm của mình.
Tổng kết
Chúng ta đã cùng tìm hiểu về khái niệm PCV và cách áp dụng nó để giải quyết vấn đề thanh khoản trong lĩnh vực DeFi. Hy vọng rằng bài viết đã truyền đạt đầy đủ thông tin cần thiết và giúp bạn hiểu rõ hơn về PCV.
PCV, hay còn gọi là Protocol Controlled Value, là một thuật ngữ phổ biến trong DeFi. Nó đề cập đến việc sử dụng một hệ thống thông minh để điều chỉnh giá trị của một giao thức trong mạng DeFi. PCV có thể được áp dụng để giải quyết bài toán thanh khoản, một trong những thách thức quan trọng trong DeFi.
Một trong những cách sử dụng PCV để giải quyết vấn đề thanh khoản là thông qua việc tạo ra một sự liên kết giữa tài sản gốc và token được phát hành trên giao thức. Việc này giúp tạo ra một sự cân bằng giữa giá trị của tài sản gốc và token, từ đó tăng cường tính thanh khoản cho giao thức.
Để áp dụng PCV hiệu quả, cần có một hệ thống thông minh đáng tin cậy để kiểm soát và điều chỉnh giá trị của token. Điều này đảm bảo rằng giá trị của token luôn phản ánh đúng giá trị của tài sản gốc, từ đó thu hút được nhiều người tham gia và tăng cường tính thanh khoản.
Trên thực tế, PCV đã được áp dụng thành công trong nhiều dự án DeFi, giúp tăng cường tính thanh khoản và đảm bảo sự ổn định cho giao thức. Việc hiểu và áp dụng PCV đúng cách sẽ giúp bạn tận dụng tối đa tiềm năng của DeFi và đạt được lợi ích tốt nhất từ việc đầu tư và giao dịch trên mạng DeFi.
Với những kiến thức về PCV và cách áp dụng nó, bạn có thể tự tin khám phá thêm về DeFi và tham gia vào cộng đồng DeFi đầy tiềm năng. Chúng ta hãy cùng nhau khám phá và đóng góp vào sự phát triển của DeFi!
💡 Hãy đọc thêm bài viết dưới đây, nó có thể cung cấp thêm nhiều thông tin liên quan có ích cho bạn
