Độc đáo chùa Quan Âm có lịch sử gần 300 năm

Kiến trúc độc đáo của người Hoa

Chùa Quan Âm là một trong những ngôi chùa lâu đời được xây dựng bởi người Hoa và liên quan đến quá trình hình thành và phát triển của Sài Gòn – Gia Định. Vào cuối thế kỷ 17, một số thương nhân người Hoa từ khu ngôn ngữ Phước Kiến di cư sang Việt Nam và định cư tại khu vực Sài Gòn Chợ Lớn.

Hội Quán Ôn Lăng nằm trên đường Lão Tử, quận 5, TP.HCM. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Với mong muốn chăm sóc và giúp đỡ lẫn nhau, và đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, những người đồng hương từ năm huyện: Tấn Giang, Nam An, Huệ An, Đồng An, An Khê thuộc phủ Tuyền Châu, tỉnh Phước Kiến, Trung Quốc đã cùng nhau đóng góp xây dựng Hội Quán Ôn Lăng Phước Kiến để thờ cúng Thiên Hậu Thánh Mẫu. Sau đó, Hội Quán đã thêm thờ cúng Quan Thế Âm Bồ Tát nên được gọi là Chùa Quan Âm.

Những câu chữ được khắc trên cổng vào. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Việc thờ cúng bà Thiên Hậu rất phổ biến trong cộng đồng người Hoa và người Việt. Đây là một trong những lễ hội dân gian phổ biến nhất hàng năm ở Sài Gòn.

Ngôi chùa được xây dựng vào năm 1740 (thời Càn Long thuộc triều đại Thanh) với kiến trúc bằng gỗ và đá, theo phong cách đền miếu của người Phước Kiến.

Gian thờ 18 vị La Hán. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Với việc khắc chạm tinh xảo trên đá và gỗ, ngôi chùa có giá trị văn hóa lịch sử cao, đặc biệt là trong lĩnh vực nghệ thuật kiến trúc. Vào tháng 12 năm 2002, Hội Quán Ôn Lăng Phước Kiến đã được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Với kiến trúc độc đáo và lịch sử lâu đời, Hội Quán Ôn Lăng (Chùa Quan Âm) được coi là một trong những ngôi chùa cổ kính nhất của người Hoa tại TP.HCM.

Một điểm đặc biệt giữa lòng thành phố

Vào ngày rằm tháng Giêng hàng năm, ngôi chùa thu hút hàng ngàn người Hoa và người Việt đến cầu nguyện: cầu sức khỏe, cầu bình an… cho một năm mới thành công. Nhìn từ xa, ngôi chùa gợi nhớ hình ảnh một con thuyền rồng nhọn đang yên bình neo đậu bên cạnh sự sôi động của phố phường.

Gian thờ Tam Bảo Phật Tổ. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Ngoài các vị thần chính, khuôn viên của chùa còn có nhiều gian thờ dành cho các vị thần dân gian khác như: Bao Công, Văn Xương Đế Quân, 18 vị La Hán, Địa mẫu Nương Nương, Thiên Phụ Gia gia…

Ngôi chùa đã có hơn 300 năm lịch sử. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Mỗi gian thờ trong chùa được trang trí tinh xảo với các họa tiết chạm trổ, ca ngợi công đức, và các vật phẩm cúng bái và hương thơm luôn tỏa khói suốt cả ngày đêm.

Đốt nhang để cầu an. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Mỗi người khi đến chùa đều mang theo tâm nguyện cá nhân và tôn thờ một vị thánh thần cụ thể. Ví dụ, người đi xa hay kinh doanh thường tôn thờ bà Thiên Hậu, người mong muốn sự thịnh vượng gia đình thì tôn thờ thần Quảng Trạch Tôn Vương. Người mong muốn có con cái thì tôn thờ bà Mẹ sanh, còn người học hành thì tôn thờ thần Hoa Quang…

Dầu ăn là một trong những vật phẩm không thể thiếu khi người dân đến thờ cúng tại chùa Quan Âm. Ảnh: NGUYỄN TRÀ

Bên cạnh nén hương thơm, dầu ăn cũng là một trong những vật phẩm không thể thiếu khi người dân đến thờ cúng tại chùa này. Ông Phan Chấn Hùng, một nhân viên của chùa và là người Hoa, chia sẻ: “Chỉ có chùa của người Hoa từ xưa đến nay mới có tục lệ cúng dầu ăn. Dầu ăn được đổ chung vào một chiếc bình thủy tinh lớn đặt trước bàn thờ, để ánh sáng công minh luôn sáng suốt xung quanh trong suốt cả năm”.