Sự biến động không thể dự đoán của giá vàng trong thời gian gần đây đã làm cho nhà đầu tư lo lắng về việc làm thế nào để hiểu đầy đủ về thị trường vàng và đặc biệt là các yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng.
Là một sản phẩm đặc biệt được coi là tiêu chuẩn đo giá trị cho các loại tiền tệ trên toàn cầu, vàng dễ dàng tăng và giảm và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên ngoài. Bên cạnh các yếu tố quan trọng như nguồn cung vàng, tác động từ đồng USD hoặc mối quan hệ với dầu, biến động giá vàng còn có mối liên hệ chặt chẽ với lãi suất và tỷ lệ lạm phát.
Vì vậy, trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm hiểu về mối quan hệ giữa giá vàng, lãi suất và tỷ lệ lạm phát để xem những yếu tố này ảnh hưởng thế nào đến biến động của vàng.
Tìm hiểu thêm: Tại sao giá vàng tại Việt Nam cao hơn so với thế giới?
Mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất là gì?
Những giả thiết về mối quan hệ giữa giá vàng, lãi suất và lạm phát
Về lý thuyết, nhiều nhà quan sát thị trường tin rằng có một mối quan hệ nghịch biến giữa lãi suất và giá vàng. Tức là khi lãi suất giảm, giá vàng tăng và ngược lại.
Theo đó, khi ngân hàng trung ương giảm lãi suất, lượng tiền trong nền kinh tế sẽ tăng, gây ra hiện tượng lạm phát tăng. Việc này làm tăng nhu cầu mua vàng để bảo vệ giá trị và chống lại lạm phát, từ đó giá vàng tăng.
Ngược lại, khi lãi suất tăng, lạm phát giảm và các khoản đầu tư có lợi suất cao hơn trở nên hấp dẫn hơn đầu tư vàng, dẫn đến giá vàng giảm. Nhà đầu tư và các chuyên gia thị trường cho rằng lãi suất tăng làm cho các khoản đầu tư khác như trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn. Do đó, tiền sẽ chảy vào các khoản đầu tư có lợi suất cao hơn, làm cho vàng trở nên ít hấp dẫn hơn và giá vàng giảm đi.
Mặc dù quan điểm về mối tương quan nghịch giữa lãi suất và giá vàng luôn tồn tại, nhưng qua các nghiên cứu thị trường trong lịch sử kinh tế thế giới, không thể khẳng định rằng quan hệ này luôn chính xác và đầy đủ. Hình bên dưới thể hiện sự biến động của giá vàng và lãi suất trong quá khứ.
Cụ thể, trong những năm 1970, giá vàng đã đạt đến mức cao nhất thế kỷ 20 trong khi lãi suất tăng mạnh, chứng tỏ rằng vàng có thể có mối tương quan thuận chiều và chặt chẽ với lãi suất.
Trong thời kỳ tăng giá mạnh của vàng vào những năm 2000, khi xảy ra khủng hoảng tài chính, lãi suất nói chung đã giảm đáng kể trong khi giá vàng tăng. Tuy nhiên, không có nhiều bằng chứng về mối tương quan trực tiếp và bền vững giữa lãi suất tăng và giá vàng giảm hoặc lãi suất giảm và giá vàng tăng, bởi vì giá vàng đã đạt đỉnh trước khi đợt giảm lãi suất nghiêm trọng nhất trong lịch sử xảy ra.
Khi lãi suất được duy trì ở mức gần bằng 0, giá vàng đã giảm đi. Theo lý thuyết thị trường thông thường về mối tương quan nghịch giữa vàng và lãi suất, giá vàng lẽ ra nên tiếp tục tăng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Tuy nhiên, thậm chí khi lãi suất liên bang Mỹ tăng từ 1% lên 5% từ năm 2004 đến năm 2006, giá vàng vẫn tiếp tục tăng, tăng đến 49%.
Để tìm hiểu chính xác mối quan hệ giữa lãi suất và giá vàng, chúng ta cần xem xét thêm các yếu tố khác, trong đó có lạm phát.
Mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất
Xem thêm: Biểu đồ giá vàng Việt Nam trong 10 năm qua
Lạm phát và tác động đến giá vàng
Lạm phát là hiện tượng cung tiền tệ kéo dài, làm tăng giá cả chung của nền kinh tế trong một thời gian dài. Vàng được coi là một biện pháp phòng ngừa lạm phát, vì nó có giá trị nội tại và được sử dụng như một loại tiền tệ từ lâu đời. Thông qua các số liệu thống kê, ta có thể thấy rằng lạm phát và giá vàng có mối quan hệ cùng chiều.
Vàng là một tài sản tài chính quan trọng và là chỉ báo hàng đầu cho lạm phát. Tỷ suất sinh lợi của vàng đã tính đến kỳ vọng lạm phát. Vàng được xem là một hàng hóa đặc biệt, không giống như các hàng hóa thông thường khác, nó có sự khác biệt lịch sử và được sử dụng để bảo tồn giá trị và trú ẩn chống lạm phát.
Vàng không có đối thủ trong việc bảo tồn giá trị, và đã được sử dụng như một tài sản trong suốt hàng thế kỷ. Những biến động trong giá vàng có thể dự báo mức độ lạm phát trong tương lai.
Theo lý thuyết, kỳ vọng về lạm phát tăng làm giảm sức mua của tiền tệ, và do đó, người ta tìm đến vàng để bảo tồn giá trị. Điều này dẫn đến tăng cầu vàng và giá vàng cũng tăng. Mức giá vàng càng cao, tín hiệu cho thấy tỷ lệ lạm phát cao hơn trong tương lai.
Các nhà đầu tư theo lý thuyết hiệu ứng lạm phát kỳ vọng cho rằng nếu lạm phát kỳ vọng tăng, họ sẽ mua vàng để đầu cơ trên việc giá vàng tăng và để chống lại sự mất giá của tiền tệ.
Bất kể hình thức, áp lực mua vàng sẽ gây ra tăng giá vàng ngay lập tức. Lạm phát cũng ảnh hưởng đến lãi suất và chi phí lưu trữ vàng. Sự tăng lạm phát không chỉ làm tăng giá vàng, mà còn làm tăng lãi suất và chi phí lưu trữ vàng.
Trong thời kỳ lạm phát, nhà đầu tư vàng thường cố gắng dự đoán các biến động trong lạm phát kỳ vọng và mua vàng khi dự đoán rằng lạm phát kỳ vọng sẽ tăng, vàng sẽ tăng giá. Ngược lại, họ sẽ bán vàng khi dự đoán rằng lạm phát kỳ vọng sẽ giảm.
Tuy nhiên, một số thống kê trong lịch sử cho thấy tỷ lệ tăng của giá vàng theo lạm phát không hoàn toàn đồng nhất. Một nghiên cứu của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) từ năm 1974 đến năm 2008 chỉ có 8 năm lạm phát ở mức cao (5% trở lên). Trong thời gian đó, giá vàng tăng trung bình 14,9% so với cùng kỳ năm trước, vượt xa các tài sản khác như trái phiếu, cổ phiếu và hàng hóa.
Trong những năm lạm phát vừa phải (từ 2% đến 4,9%) hoặc lạm phát thấp (dưới 2%) từ năm 1974 đến năm 2008, giá vàng chỉ tăng nhẹ không đáng kể.
Do đó, nếu xem xét riêng lẻ, cả lãi suất và lạm phát không thể hoàn toàn giải thích sự biến động của giá vàng. Để hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa lãi suất, lạm phát và giá vàng, chúng ta cần xem xét thêm một yếu tố: Lãi suất thực.
Xem thêm: Top 12 sàn giao dịch vàng uy tín nhất
Mối quan hệ giữa lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa
Trước khi phân tích về mối quan hệ này, chúng ta cần hiểu một số yếu tố quan trọng liên quan đến lãi suất, lạm phát và giá vàng.
Theo lý thuyết hiệu ứng Fisher (1993), lãi suất danh nghĩa được tính bằng tổng của kỳ vọng lạm phát và lãi suất thực.
Lãi suất danh nghĩa = Kỳ vọng lạm phát + Lãi suất thực
Lãi suất danh nghĩa và lạm phát có mối quan hệ tương quan. Khi lạm phát tăng, lãi suất danh nghĩa cũng tăng để duy trì mức lãi suất thực.
Nhìn từ một góc độ khác, lãi suất thực được xác định bằng cách trừ lãi suất danh nghĩa với tỷ lệ lạm phát. Mỗi nhà đầu tư có kỳ vọng riêng về mức lạm phát, do đó lãi suất thực sẽ thay đổi tùy thuộc vào kỳ vọng này. Điều này cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa lạm phát và lãi suất, hai yếu tố này tác động lẫn nhau và gây ảnh hưởng đến nhau.
Tại sao lãi suất thực tăng lại có tác động xấu đến giá vàng?
Trong lĩnh vực đầu tư, lãi suất thực được coi là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá vàng. Khi lãi suất thực tăng, nó có thể gây ra những tác động tiêu cực đến giá vàng.
Lãi suất thực được định nghĩa là sự thay đổi hàng năm trong sức mua của những khoản đầu tư. Khi lãi suất thực tăng lên, điều này có nghĩa là trái phiếu và các khoản đầu tư khác sẽ có mức chi phí giữ tài sản cao hơn. Vàng, là một trong những tài sản không có lãi suất, sẽ trở nên kém hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư.
Thứ hai, khi FED thắt chặt chính sách tiền tệ, đồng đô la Mỹ tăng giá so với các đồng tiền chính, dẫn đến lãi suất sẽ tăng. Khi lãi suất tăng nhanh hơn lạm phát, thì lãi suất thực sẽ tăng lên, điều này tác động tiêu cực đến hướng đi của vàng. Ví dụ, trong năm 2015 giá vàng đã giảm do lãi suất thực của Hòa kỳ tăng (xem biểu đồ bên dưới).
Mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất
Xem thêm: Vàng có còn là kênh đầu tư hấp dẫn trong khủng hoảng kinh tế do Covid gây ra?
Lãi suất thực âm là động lực chính của giá vàng
Một yếu tố quan trọng khác ảnh hưởng đến giá vàng là lãi suất thực âm. Lãi suất thực âm xảy ra khi tỷ lệ lạm phát lớn hơn lãi suất danh nghĩa. Khi điều này xảy ra, trái phiếu không còn duy trì được sức mua vàng trở thành một trong những tài sản hấp dẫn hơn.
Vàng có vai trò truyền thống là một loại tiền tệ và dự trữ. Khi trái phiếu không còn hấp dẫn, nhà đầu tư sẽ tìm đến vàng để bảo vệ giá trị của đồng vốn. Do đó, giá vàng sẽ tăng lên khi lãi suất thực âm xảy ra.
Một ví dụ điển hình là trong thập kỷ 70 của thế kỷ trước, khi cả lãi suất danh nghĩa và tỷ lệ lạm phát đều ở mức cao, và lạm phát vượt quá lãi suất danh nghĩa, các nhà đầu tư đã chuyển vốn sang vàng. Trong thời gian lãi suất thực âm, giá vàng tăng lên mức cao nhất của thế kỷ 20.
Tuy nhiên, khi lãi suất thực quay trở lại vùng dương, thời kỳ bùng nổ vàng kết thúc. Một ví dụ điển hình là khi Paul Volcker – cố chủ tịch của FED tăng lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực quay trở lại vùng dương. Điều này đã kết thúc thời kỳ bùng nổ vàng.
Giá vàng và lãi suất thực (do lợi suất tín phiếu kỳ hạn 3 tháng nhỏ hơn lạm phát CPI) từ năm 1973 đến năm 2013 của Hoa Kỳ
Điều này cho thấy lãi suất thực có vai trò quan trọng trong việc dự đoán chuyển động của giá vàng. Mối quan hệ nghịch giữa lãi suất thực và giá vàng đã được nghiên cứu và xác nhận qua lịch sử. Các đợt bùng nổ lớn nhất trên thị trường vàng thường xảy ra trong thời kỳ lãi suất thực âm, như trong những năm 1970 khi cả lãi suất danh nghĩa và tỷ lệ lạm phát đều cao, và trong những năm 2000 khi cả lãi suất danh nghĩa và tỷ lệ lạm phát đều thấp.
Trên thực tế, lãi suất thực thường giảm trong thời kỳ chính sách tiền tệ mở rộng. Ví dụ, từ năm 2009 đến năm 2012, FED đã duy trì một chính sách tiền tệ thích ứng cực đoan, dẫn đến giảm lãi suất thực và tăng mạnh giá vàng. Trong năm 2020, để đối phó với đại dịch Covid-19, FED đã cắt giảm lãi suất xuống gần bằng 0, làm tăng mạnh giá vàng đạt đỉnh cao nhất mọi thời đại.
Tuy nhiên, lãi suất thực âm quá “sâu” có thể gây ra những rủi ro cho giá vàng hiện tại, vì mức giá thấp như vậy không bền vững trước triển vọng kinh tế.
Xem thêm: Hướng dẫn học cách đầu tư Vàng hiệu quả từ A-Z
Kết luận
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng cả trực tiếp và gián tiếp đến biến động giá vàng, tuy nhiên lãi suất và lạm phát cũng là 2 trong số nhân tố có tác động rõ rệt và quan trọng đến xu hướng giá của vàng.
Trong lĩnh vực đầu tư vàng, hiểu rõ về mối quan hệ giữa lãi suất và giá vàng là vô cùng quan trọng. Lãi suất thực chính là động lực quan trọng nhất của giá vàng. Khi lãi suất tăng, tiền gửi trở nên hấp dẫn hơn so với đầu tư vàng, dẫn đến sự điều chỉnh giảm giá vàng. Ngược lại, khi lãi suất giảm, việc đầu tư vàng trở nên hấp dẫn hơn, làm tăng giá vàng. Điều này đồng nghĩa với việc mối tương quan giữa lãi suất và giá vàng là đảo ngược.
Ngoài ra, lạm phát cũng góp phần quan trọng vào sự biến động giá vàng. Khi lạm phát gia tăng, giá trị tiền mặt giảm đi, dẫn đến nhu cầu đầu tư vàng tăng cao. Điều này làm tăng giá vàng. Ngược lại, khi lạm phát giảm, giá trị tiền mặt tăng lên, làm giảm nhu cầu đầu tư vàng, dẫn đến giá vàng giảm xuống.
Chúng tôi khuyên bạn nên nắm rõ mối tương quan giữa các biến số trên để xác định thời điểm phù hợp nhất để đầu tư vàng thành công.
Theo sunshineprofits, goldreserve, usmoneyreserve
💡 Hãy đọc thêm bài viết dưới đây, nó có thể cung cấp thêm nhiều thông tin liên quan có ích cho bạn
